تحولات ژئوپلیتیکی در قفقاز جنوبی، به‌ویژه در پی شکل‌گیری پروژه دالان زنگزور، در سال‌های اخیر به یکی از چالش‌برانگیزترین مسائل پیرامونی جمهوری اسلامی ایران بدل شده است. این پروژه که در ظاهر یک طرح ترانزیتی به نظر می‌رسد، در واقع بخشی از راهبرد گسترده غرب به رهبری ناتو برای تغییر موازنه قدرت در منطقه، محاصره ژئوپلیتیکی ایران، و ایجاد حلقه نفوذ نظامی، امنیتی و فرهنگی در همسایگی شمال غرب کشور است. تلاش برای قطع دسترسی ایران به ارمنستان، جایگزینی شرکای منطقه‌ای با بازیگران غرب‌گرا، و بهره‌گیری اسرائیل و ناتو از خاک جمهوری آذربایجان برای عملیات علیه ایران، تنها بخشی از پیامدهای این پروژه هستند که زنگ خطر را برای امنیت ملی ایران به صدا درآورده‌اند.
در همین راستا، گزارشی با عنوان، «چالشی در نزدیک؛ قفقاز جنوبی و پروژه دالان زنگزور» که مجموعه‌ای تحلیلی از دیدگاه‌های ده تن از پژوهشگران و کارشناسان ارشد حوزه قفقاز و امنیت منطقه‌ای است، در قالب یادداشت‌هایی تخصصی از سوی «خانه اندیشه‌ورزان» گردآوری شده‌اند. این یادداشت‌ها، ابعاد مختلف تهدیدات دالان زنگزور را در سه سطح ژئوپلیتیکی، اقتصادی و هویتی واکاوی کرده و بر لزوم اتخاذ یک راهبرد چندلایه—شامل بازدارندگی فعال، دیپلماسی چندجانبه و ارائه مسیرهای جایگزین ترانزیتی—تأکید می‌ورزند. هدف از این مجموعه، بازتاب دغدغه‌های نخبگان فکری کشور به بدنه تصمیم‌گیر و تصمیم‌ساز، و تبیین ضرورت واکنش فوری و قاطع در برابر پروژه‌ای است که تنها با هم‌افزایی درونی و ابتکارهای هوشمندانه منطقه‌ای می‌توان از آثار زیان‌بار آن پیشگیری کرد.
این گزارش به مسئولان و تصمیم‌گیران مربوط این حوزه به صورت اختصاصی ارسال گردیده است.
