آنچه در کافه آینده‌ی بیست و دوم گذشت؛ با موضوع جمعیت و خانواده
این رویداد، ۲۳ خرداد ۱۴۰۱ به همت بنیاد توسعه فردا و در خانه اندیشه‌ورزان، با حضور جمعی از فعالان و صاحب‌نظران حوزه‌ی جمعیت و خانواده، برگزار شد.
هدف ما از برگزاری کافه آینده این است که اولا جایی باشد برای اینکه کسانی که دغدغه آینده با دارند دور هم جمع شوند و دوما به این موضوع بیاندیشیم که آیا جمع شده‌ایم که مسئله‌ای را حل کنیم؟ یا یک جمع خبرگانی برای حل موضوع وجود دارد؟ باید بگویم از نظر من این‌طور نیست. موضوع امروز یک پنجره جمعیتی است که پیشروی ماست و باید ببینیم می‌خواهد برای پنجاه سال آینده چه اتفاقی در این زمینه بیفتد.
دکتر صادقی عضو انجمن جمعیت شناسی ایران در این باره اذعان داشتند که ؛ یک نکته درباره جمعیت‌های انسانی، ثابت نبودن آن است و اینکه جمعیت پویایی دارد. در طول زمان همین ویژگی یک سری چالش و فرصت را رقم زده است.
وقتی کاهش جمعیت رخ می‌دهد می‌بینیم یک سری کنش‌های اجتماعی رخ داده که این اتفاق افتاده است. در طول ۱۰۰ سال گذشته در موضوع جمعیت اتفاقاتی در کشور ما افتاده است و جمعیت ما از اوایل قرن ۱۴ از ۱۰ میلیون نفر به حدود ۸۵ میلیون نفل در این قرن رسیده است.
در بحث‌های کاهش باروری شاهد پیری جمعیت هستیم. یک مادر باید دو فرزند داشته باشد تا افول جمعیت به یکباره رخ ندهد. در دهه شصت مشکل انفجار جمعیت بود و در دهه نود به کاهش جمعیت اشاره می‌شود و سیاست‌ها هم باید با توجه به این موارد تغییر کند.
خانم دکتر اردبیلی مدیر امور بانوان شهرداری تهران فرمودند؛ در دوگانه جمعیت و منابع و جمعیت و اقتصاد این نکته مطرح می‌شود که هر چه جمعیت بیشتر می‌شود، منابع هم غیرقابل دستیابی‌تر می‌شود؛
اگر جمعیت جوان نباشد جمعیت کهن‌سال نمی‌تواند مصرف کند و بدون جمعیت جوان تغییر منابع برای مصرف بهینه سخت است.
با پیشرفت‌ها مولدگری هوشمند روی کار آمده و احتمال غرق بودن در قفل جمعیتی می‌تواند وجود داشته باشد و در آمدن از این قفل می‌تواند نسل جدیدی را پدید آورد که نگاه متفاوتی به منابع و مصرف بهینه داشته باشند.
کشور ما در منطقه‌ای قرار گرفته که کشورهای اطراف در حال افزایش جمعیت هستند و اگر ما از منابع استفاده نکنیم بقیه استفاده می‌کنند و باید به سمتی برویم که استفاده‌ها بهینه شود.
دکتر سوری استاد دانشگاه نیز گفتند؛ در شرایط داشتن اقتصاد خوب مباحثی مانند مهاجرت مطرح است و کشورهای جمعیتی از مهاجرت بهره می‌برند، اما روی کیفیت‌های جمعیت هم فکر می‌کنند که ما روی آن تأمل نداریم و همچنین موارد سیاست‌های تشویقی و مسئله جمعیت چند‌بعدی است.
باید موانع را برداریم و تبلیغات منفی بی‌جهت را کنار بگذاریم و امنیت راه برای جنس مؤنث ایجاد کنیم.
مهم‌ترین موضوع مهاجرت است.
باید مشکلات را برطرف کنیم و اختلاف طبقاتی را برداریم و به فکر بهینه‌سازی و با کیفیت کردن جمعیت باشیم.
دکتر ناظمی بنیاد مستضعفین فرمودند؛ امروز درباره آمار و ارقام صحبت شد، اما مسئله پشت این موارد این است که سیاستگذار باید بگوید که این ارقام از کجا می‌آید.
یک نفر یک پژوهش انجام نداده که چرا جوانان از جمعیت و بچه‌دار شدن فراری‌اند. سیاستگذار ما طلب افزایش جمعیت دارد اما هرگز در اقناع‌سازی تلاش نمی‌کند پس نباید انتظار افزایش جمعیت داشته باشیم.
دولت می‌گوید بچه‌دار شوید و بچه را خودتان بزرگ کنید و افراد می‌گویند ما نمی‌توانیم برای فرزندمان باتوجه به شرایط اقتصادی رفاه حداقلی پدید آوریم، پس بچه‌دار نمی‌شویم. سیاستگذار باید این موارد را در نظر بگیرد و بعد سیاست بدهد.
خانم دکتر صفوی‌فر مدیر اندیشگاه سرو نیز بیان کردند؛ برای ما دانشجویان دهه هفتادی در بخش بهداشت می‌بینیم در دهه هفتاد، بچه کمتر آوردن مطرح نبود بلکه بحث سلامت باروری و سلامت مادر و بچه مطرح بود.
در سیاست‌ها می‌گویند که افزایش شغل زنان از فرزندآوری جلوگیری کرده است. اما آنچه در اسلام ارزش است، مادری است نه خانه‌داری و خانه‌داری هم یک شغل بی‌جیره و مواجب و بدون مرخصی است که از زنان سوء استفاده می‌شود و به جای این حرف‌ها باید از زن شاغل حمایت کنیم تا بهتر بتواند کارهایش را در کنار مادری‌اش جلو ببرد.
دکتر عالمی عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، همچنین فرمودند که در هر مسئله اجتماعی گفتگو درباره پیش درآمد موضوع مهم است.
در کشور ما این مبحث جمعیت دیر رخ داد و گفتگویی هم در رسانه‌ها در مورد این موضوع اتفاق نمی‌افتد.
تا زمانی که کشور به اجماع لازم در این بحث نرسد، سیاستگذاری آن نمی‌تواند موفق شود چرا که گفتگوی لازم پیرامون آن صورت نگرفته است و هنوز به یک اجماع ملی نرسیدیم؛ برخی از مخالفت‌ها نیز به دلیل توجیه نشدن است.
در اندیشه نظریه‌پردازان می‌بینیم که رشد سریع جمعیت موجب رشد اقتصادی است و بعد در آمار‌های بررسی شده، کشوری پیدا نمی‌شود که با افزایش جمعیت درآمد سرانه‌اش کاهش پیدا کرده باشد.
خانم روشنا مدیرعامل اندیشکده راه‌ابریشم نیز در آخر فرمودند؛ درباره‌ی بحث جمعیت و افزایش آن اگر یک سمت آن را زنان در نظر بگیریم که باید مادر شدن را بپذیرند، در دنیای مدرن یک مشکل وجود دارد آن هم اینکه در فرهنگ ما مادر شدن یک بحث آسمانی است و در بحث مردان بحث‌های زمینی اجتماعی است.
زنی که ارزش گذاری‌های زمینی و دانشگاهی و مدرن را دیده چگونه می‌تواند به مادر فکر کند. ما ارزش‌گذاری اجتماعی برای مادر شدن قائل نیستیم.
اما وقتی می‌توانیک بیاییم این ارزش را برای دختران در نظر بگیریم آن‌ها هم می‌توانند به مادری امیدوار شوند.
