حمزه امیری مدیر اندیشکده و از سیاست‌پژوهان اندیشکده حکمرانی شریف
جایگاه اندیشکده در ایران و جهان
در نظام‌های سیاسی-اجتماعی دنیا نهاد علم و نهاد قدرت وجود دارد. نهاد علم متولی تولید دانش و توسعه مرز‌های دانش می‌باشد. نهاد قدرت نیز متولی اعمال حاکمیت بر آن حوزه سیاسی اجتماعی است. وظیفه اصلی اندیشکده‌ها ایجاد واسط و پل بین این دو نهاد می‌باشد. از طرفی دانش را برای سیاست‌گذاران و اعمال حاکمیت ترجمه می‌کنند و از طرف دیگر مشکلات حاکمیت را برای نهاد دانش می‌آورند تا راه‌حل دانش بنیان پیدا شود. این واسطه باعث هدفمند شدن نهاد علم می‌شود در واقع نهاد دانش در خدمت توسعه همان جامعه قرار بگیرد. از سمت با ترجمه کردن این دانش برای سیاست‌مداران کارگزاران و … حاکمیت تقویت می‌شود. این موضوع جایگاه اصلی اندیشکده‌ها در نظام‌های سیاسی- اجتماعی است.
در خصوص حاکمیت و نهاد قدرت به غیر از علم بحث نیروی انسانی نیز مطرح می‌باشد. در واقع می‌توان گفت که اندیشکده‌ها محل تردد دانشمندان و کارگزاران می‌شود. این تردد باعث ایجاد یک نسل تحت عنوان جامعه اندیشکده‌ای می‌شود. با این فعل و انفعالات اکوسیستم دارای نیروی انسانی متخصص و واجد شرایط خواهد شد.
در ایران نزدیک ۲۰ سال است که نگاه اندیشکده‌ای به وجود آمده و در این چند سال اخیر اسامی مانند اندیشکده استفاده بیشتری پیدا کرده است. اندیشکده‌ها براساس مطالعات صورت گرفته و یافته‌های موجود ویژگی‌های حیاتی و ذاتی دارند که بدون این ویژگی‌ها اندیشکده محسوب نمی‌شوند. با کمی تحقیق و بررسی می‌توان ۲۰۰ اندیشکده پیدا کرد. از این تعداد صرفا ۴-۵ مرکز ویژگی‌های یک اندیشکده واقعی را دارند. با این حال اکوسیستمی بین این تعداد اندیشکده به وجود نیامده است.
نوع نگاه یک فرد اندیشکده‌ای
طبق مطالبی که گفته شد، فرد اندیشکده‌ای کسی است که همواره در دانشگاه و عرصه عمل اجرا هست و نقش جدی دارد. تفاوت یک فرد اندیشکده‌ای و دانشگاهی نیز همین است که همواره در معرض اجرا قرار می‌گیرد. همین‌طور با یک فرد اجرایی صرف نیز متفاوت است چون افراد اجرایی معمولا اهداف کوتاه داشته و از آخرین یافته‌های علمی فاصله دارند.
ویژگی بعدی فرد اندیشکده‌ای نگاه بین رشته‌ای به مسائل می‌باشد. در دانشگاه نگاه‌های کلاسیک علمی را وجود دارد و افراد دانشگاهی مسائل را صرفا از دید خودشان می‌نگرند. با این حال یک فرد اندیشکده‌ای باید اجتماعی از دانش‌های مختلف را نزد خودش داشته باشد و مسائل را با در نظر گرفتن مسائل مختلف تحلیل کرده و تجویز ارائه کند. به طور مثال تحریم صرفا یک موضوع اقتصادی در نظر گرفته می‌شود اما با یک نگاه عمیق‌تر متوجه می‌شویم که تحریم ابعاد حقوقی، سیاسی، روابط بین‌الملل، اجتماعی و رسانه‌ای و … دارد و فرد اندیشکده‌ای این ابعاد را در نظر می‌گیرد.
