سینا سالاری کارشناس مرکز همکاری‌های تحول پیشرفت و مدیر اندیشکده حنان
سالاری مهندسی در دانشگاه به رشته مکانیک مشغول بوده و پس از آن رشته مهندسی سیستم‌های انرژی. وی فعالیت کاری خود را در حوزه سیاست‌گذاری از ابتدای سال ۱۳۹۳ در مجموعه ایتان و به طور خاص در حوزه انرژی شروع کرده است. سینا سالاری از سال ۱۳۹۶ وارد مرکز همکاری‌های تحول پیشرفت شد و معاونت این مرکز را برعهده گرفت. تمرکز سالاری در این مرکز بر روی ساخت داخل بود. در سال ۱۳۹۸ نیز مجموعه اندیشکده حکمرانی نرم و فناوری‌های نوین حنان را آغاز کرده و مشغول به فعالیت در همین اندیشکده شد. اندیشکده حنان از اواخر سال ۱۳۹۸ کار خود را شروع کرد و با ایجاد ساختار از اوایل سال ۹۹ به جذب نیرو پرداخت.
جایگاه اکوسیستم اندیشه‌ورزی در ایران و جهان
اگر اکوسیستم اندیشه‌ورزی را معادل Think Tanks بدانیم، در دنیا جایگاه جدی دارند. عمده کشورهای توسعه یافته تصمیماتشان را مبتنی بر نظرات، آرا و گزارشات اندیشکده‌ها می‌گیرند. در ایران نیز در این چند سالی است که ادبیات اندیشه‌ورزی جا افتاده و اندیشکده‌هایی نیز در حال شکل‌گیری هستند. اکوسیستم اندیشه‌ورزی در کشور ما اثرگذاری‌هایی داشته اما آن چیزی که انتظار داشته‌ایم نبوده است. با توجه به این‌که بدنه محتوایی دولت بنده‌ای ضعیف می‌باشد، اندیشکده‌ها باید نقش‌آفرینی جدی داشته باشند.
جریان اکوسیستم اندیشه‌ورزی به دنبال تحول است و کسانی که منافعشان در وضع موجود می‌باشد در مقابل بالغ شدن اکوسیستم می‌ایستند. در صورتی که اگر دلایل پیشرفت این چند ساله را ریشه‌یابی کنیم به مجموعه‌های اندیشه‌ورزی می‌رسیم. از طرف دیگر دولت و حاکمیت احساس نیاز به این جریان را نداشته‌اند.
شاخص‌های یک اندیشکده تاثیرگذار
- تفکر و ارائه راهکار ناظر بر مسائل کشور
- ارائه راهکار و پیگیری آن تا رسیدن به نتیجه
- پیدا کردن و بها دادن به نیروی انسانی متعهد و نخبه
نگاه یک اندیشه‌ورز
در وهله اول یک اندیشه‌ورز باید خوب فکر کند و محیط پیرامون خودش را ببیند و از همین محیط مسائل را انتخاب کند. اندیشه‌ورز صرفا نباید متوقف به مسئله شود بلکه باید ریشه‌های مشکل و مسئله را شناسایی کرده و حل کند. پای صحبت خبرگان نشسته و مباحثه داشته باشد.
رصد کردن و مطالعه هدفمند منابع مناسب یک مهارت می‌باشد که یک اندیشه‌ورز باید این مهارت را به دست آورد. در عین حال باید مهارت ارائه مناسب راهکارهای خودش را کسب کند.
مشکلات اندیشه‌ورز
- با توجه به جا نیفتاده مراکز اندیشه‌ورزی و نبود حمایت از این مراکز، اندیشه‌ورز در وهله اول با مشکلات مالی مواجه می‌شود.
- عدم استقبال از راهکارهای ارائه شده. همراه نبودن و پیگیری نکردن مسئولین در خصوص راهکارها و طرح‌های اندیشه‌ورزها نیز از جمله مشکلات اندیشه‌ورزان هست. برای این مسئله باید جدیت و پیگیری درون اندیشه‌ورز وجود داشته باشد.
اولویت‌های یک اندیشه‌ورز
بستگی به حوزه کاری آن اندیشه‌ورز و مشکلات آن حوزه دارد. این مشکلات در اخبار و شبکه‌های مجازی نام برده می‌شود. مثلا در حوزه اقتصاد مسئله گرانی، تورم، کاهش نرخ ارزش پول ملی و … وجود دارد. تمامی این مشکلات به جلسات نخبگانی آورده می‌شود و نخبگان به این مسئله می‌پردازند که چه مسائلی باعث به وجود آمدن این مشکلات شده است. به طور مثال یک نگاه ممکن است به تحریم برسد، مسئله اندیشه‌ورز در اینجا تحریم شده و باید به همین موضوع بپردازد.
نگاه درست نیز از طریق مبانی دینی، انقلابی، فرمایشات مقام معظم رهبری و… به دست می‌آید. در این مسیر باید از کسانی کمک بگیریم که این مبانی را به خوبی می‌شناسند.
ایراد فضای اکوسیستم
اگر یک اندیشکده مسئله‌شناسی درستی نداشته باشد باعث سطحی نگری، عدم ارائه راهکار و … می‌شود. مسئله شناسی نادرست به شدت در این اکوسیستم وجود دارد.
نقش خانه اندیشه‌ورزان در اکوسیستم
- خانه اندیشه‌ورزان باید این مسئله شناسی را درون خود انجام دهد و اندیشکده‌ها را به سمت این مسائل سوق دهد. به عبارتی مسائل را شناسایی کرده و از اندیشکده‌هایی که در این خصوص فعالیت می‌کنند حمایت‌های لازم را داشته باشد.
- یک کار دیگری که خانه اندیشه‌ورزان باید انجام دهد، تسهیل در ارتباط بین اندیشکده‌ها است.
- موانع موجود بر سر راه پیشرفت اندیشکده‌ها را شناسایی کرده و حل کند. ممکن است که این موانع مالی باشد یا حتی از جنس قوانین.
