پیشران‌های مسئله‌ساز و آثار آن در آينده‌ی ايران
با حضور جمعي از فعالان و صاحب‌نظران اين حوزه
زمان برگزاری: ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۱
دکتر عطاری، مدیرعامل بنیاد توسعه فردا
کافه آینده چندین سال است که برگزار می‌شود و به تازگی خانه اندیشه‌ورزان در برگزاری این جلسات همکاری می‌کند. هدف ما از برگزاری اینجلسات پیداکردن جایی است که فارغ از مسائل روزمره، به افق دورتر کشور هم نگاه کنیم؛ بحث‌هایی مثل امنیت غذایی، آب، گرمای جهانی و… امروز می‌خواهیم ببینیم می‌توانیم به آن طیف مسائل کلان‌روندها مورد دیگری اضافه کنیم یا خیر؟ و اثرات آن‌ها را در تصویر آینده‌ی ایرانبررسی کنیم. آیا تصویر ایران ناامیدکننده است یا امیدوارانه؟
دکتر کوهی، مدیرگروه آینده پژوهی مرکز پژوهش‌های مجلس
ما به دنبال این هستیم که تصمیمات کلان حاکمیتی ناظر به آینده باشد، البته به‌طوری‌که همه چیز را قطعی فرض نکرده و آینده را متفاوت از زمانحال بدانیم چراکه تغییر امکان دارد نوآورانه، جدید و یا تحولی باشد. ادعا بر این است که برای شناخت مسئله‌ی جدید نیاز به تخیل داریم؛ تفکریخارج از چارچوب. برخی از تخصص‌گرایی‌ها مانع این کار می‌شوند چون نظام دانشی چارچوب را لازم می‌داند. البته ارائه‌ی کامل و مؤثر نیزمهم است.
دکتر صادقی، دانشیار جمعیت‌شناسی دانشگاه تهران
بحث مهم ما، بحث تغییرات جمعیتی است و یکی از کلان روندهایی که در مسائل بین‌الملل هم مطرح است، همین کلان روند تغییر جمعیت است.
حال چالش‌های ایران دراین رابطه چیست؟
کشور ما، به دلیل تجربه‌ی باروری پایین از دهه‌ی هشتاد و پیک جمعیتی دهه‌ی شصت از سال ۱۴۱۵ به بعد، با سالخوردگی جمعیت روبرومی‌شود. در حال حاضر هشت درصد سالمند داریم و در بیست سال آینده تا سه برابر بیشتر خواهد شد. مسائلی مانند سلامت و بهداشت،صندوق بازنشستگی و بیمه‌ها همه دچار تغییر می‌شوند و جزء مسائل روز تعریف خواهند شد. پس سیاست‌گذاری هم باید متناسب با این مورد باشد.
دکتر نصراصفهانی، مدیر گروه آینده‌پژوهی حکمرانی پژوهشکده چشم‌انداز و آینده‌پژوهی
نقش کلان‌روندها و تأثیر آن‌ها بر آینده، بسیار مهم است؛ در سال ۹۷ بیش از دویست سند ملی و بین‌المللی را بررسی کردیم و شاید در تمامیاین اسناد پنج مورد کلان روند را بررسی کرده بودند و خیلی‌ها از آن مطلع هستند. اگر جامعه مانند ناو بزرگی باشد در نزدیکی کوه یخ به آنبرخورد می‌کند؛ اما اگر از چند کیلومتر دورتر اقدام کند، سالم به مقصد می‌رسد.
برای کلان روندها هم اگر از الآن بررسی، تجزیه و تحلیل کنیم، شاید بتوانیم در سال‌های آینده به‌درستی تصمیم بگیریم. مهاجرت‌ها به‌شدت نگران‌کننده است به شکلی که شاید ایران نیمی از سکنه خود را در آینده از دست بدهد.
خانم دکتر اردبیلی، مدیر امور بانوان شهرداری تهران
این رویداد نوآیند واقعاً در تصمیم‌گیری‌های سیاستی تأثیرگذار است. مرور کلان‌روندها نیز به رویداد کمک می‌کند و یکی از موارد مهم آینده،همين کلان‌روندها هستند؛ در نتیجه دارای اهمیت می‌باشند. حال کلان‌روندها از کجا می‌آیند؟ در لیست‌هایی که وجود دارد کلان روندها را بهشکلی در نظر می‌گیریم که گویی جهانی هستند و لازم است مطلب جهاني را مورد بررسي قرار دهيم؛ در صورتی که بیشتر باید کشور خودمان رامدنظر گيريم و همان‌طور که مراکز جهانی زیر روندها و کلان روندها را تعیین می‌کنند، ما نیز باید این را انجام دهیم.
مهندس اورازانی، مدیر اندیشگاه مهاد
ما دوگانه‌هایی داریم که با آن‌ها روبرو هستیم. سازمان‌ها روزبه‌روز در حال ازدیاد و توسعه هستند اما دولت‌های ملی خیر!
دوگانه دوم، دوگانه عین و ذهن است؛ بخش مهم دیگر، روندهای درون‌ذهنی ماست. اینکه هرکسی چه استنباطی دارد و در چه راستایی تلاشمی‌کند. در نتیجه کسی که در تبیین موارد موجود اثرگذار است، سعي دارد در ذهن ما دست‌کاری کند. پیرامون مطلب حوزه‌ی زنان كه موضوعیبسيار جدی است، خصوصاً در ساختار جمهوری اسلامی که آن‌چنان به آن پرداخته نشده و به‌خوبی موردتوجه قرار نگرفته و این مسئله هم بسیارجدی است.
دکتر مرتضوی، مدیر اندیشگاه عمران‌بان
من یک تجربه در رابطه با لجستیک داشتم که در ابتدا از زاویه فنی وارد شدیم و بعد از مدتی به این موضوع برخوردیم که طیف وسیع‌تری داده بهشکلی که یک موضوع بزرگ موجود است. در ابتدا از دید فناوری به آن وارد شدیم و بعد از جنبه‌های حقوقی و اجتماعی. مسئله کلان روندهایآینده باید در پروژه‌های کنونی و در حال آزمایش هم دیده شود.
دکتر رحمتی، دبیر اندیشگاه مهاد
من می‌خواهم به تبدیل تخیلات به عینیت اشاره کنم و این دارای فرایند و لازم است. کسانی که در پروسه آینده‌سازی فعالیت می‌کنند، دقت داشتهباشند و مثلاً در یک نظام یا رژیم چطور بازیگران کوچک می‌توانند باعث تبدیل تخیلات به عینیت شوند؟ چطور نهادها باعث می‌شوند که برای هربرنامه‌ریزی، نگاهی به ورود بازیگران کوچک میدان هم داشته باشیم.
مهندس زاهدی، مدیر اندیشگاه سنا
آینده با وجود همراهی با واژه رؤیا، اما آن نظام فلسفی پشت آینده را نمی‌توان نادیده گرفت. نظام آینده با باور هم ارتباط دارد.
به نظر من باید رویکرد ما رئالیستیک باشد، در ابتدا چهارچوب واقع‌گرای خود را تعیین کنیم، بعد جنبه‌ی رؤیایی آن را نیز در نظر بگیریم و اینمورد واقع‌گرایی هم باید مورد کنکاش قرار بگیرد.
