نوشته شده در ۱۸ مهر ۱۴۰۰
انتخابات عراق روز گذشته برگزار شد و موضوع مهم در این انتخابات مشارکت کم مردم بود. نرخ مشارکت در این انتخابات به زیر ۳۰ درصد رسیده که به نسبت انتخابات گذشته که ۴۰ درصد بوده کمتر شدهاست. بحثهایی این نشست؛ در ابتدا مسئله مشارکت بوده و مسئله بعدی قوانین جدید این دوره از انتخابات عراق هست که باعث شکننده شدن وضعیت عراق خواهد شد. در نهایت تحلیلی از سرنوشت انتخابات خواهیم داشت.
آقای علیرضا مجیدی کارشناس مسائل عراق و شامات، سید رضا قزوینی کارشناس مسائل عراق، باقر حکیم کارشناس مسائل عراق مهمانان این نشست بودند.
مهمانان:علیرضا مجیدی، سیدرضا قزوینی، باقر حکیم
تاریخ:۱۸ مهر ماه
همانطور که میدانید کمیسریهای دورههای گذشته انتخابات در عراق نمایندگان احزاب سیاسی بودند، یعنی بزرگترین احزاب سیاسی نمایندههایی بودند در کمیسریهای انتخابات. پس از تصویب قانون جدید این قانون تغییر پیدا کرد. اینکه میگوییم مشارکت انتخابات نسبت به سال ۲۰۱۸ تغییر پیدا کرده، در ابتدا باید متوجه شویم که آمار سال ۲۰۱۸ واقعی بوده است یا خیر. با صحبتی که بنده با کارشناسان و مسئولان عراقی داشتیم، نرخ مشارکت در دورهی قبلی را نزدیک به ۲۲درصد اعلام میکردند. آمار اولیهای که از انتخابات این دوره بیان شد که ۳۰ درصد بوده نشان میدهد که مشارکت بالاتر رفته.
به نظرم این انتخابات نکات مهمی داشته که بیان میکنم: اولا تظاهراتی که در سال ۲۰۱۹ اتفاق افتاد و متظاهرین مطالبات حقیقی داشتند که انتخابات با قانون جدید و زودهنگام برگزار شود.
دوما قانون انتخابات بود، همانطوری که خودتان نیز میدانید قانون انتخابات این دوره با وانین دورههای گذشته متفاوت بود. در این انتخابات مردم به جای اینکه به لیست رای دهند به فرد رای میدادند. همین اتفاق باعث شده بود که بیش از ۳۰۰ مستقل در این انتخابات شرکت کردند.
سوما بحث رای اولیها بود که در این انتخابات تعداد رای اولیها تعداد قابلتوجهای بود.
چهارما بیانیه مرجعیت؛ تاکیدی که مرجعیت برای حضور و مشارکت آگاهانه در این انتخابات نسبت به انتخابات دوره گذشته افزایش پیدا کرده بود. انتخابات ۲۰۱۸ به مردم گفته میشد که انتخابات یک وظیفه ملی است و هر کس که میخواهد میتواند رای دهد.
پنجما رقابت بین گروه حشد الشعبی و گروههای مخالف.
به نظرم این پنج دلیل باعث شد که مشارکت مردم در انتخابات عراق امسال نسبت به انتخابات ۲۰۱۸ افزایش پیدا کرده باشد.
مرکز آماری در عراق آمار اولیه انتخابات را ۴۳ درصد اعلام کرده که خبرگزاریهایی مثل صابرنیوز و … نیز این خبر را منتشر کردهاند. باید دید کمیسری عالی انتخابات چه آماری را منتشر خواهد کرد شاید نزدیک به این درصد باشد.
حشد الشعبی با فتوای مرجعیت اتفاق افتاد و به عنوان یک نیرویی عقدیتی در عراق شکل گرفت. با توجه به قانونی که در پارلمان تصویب شد، حشد الشعبی به عنوان یک گروه نظامی معرفی شد که باعث تقویت بیشتر این گروه شده است. در حال حاضر نگرانیهایی از جانب گروههای دیگر به وجود که گروه حشد الشعبی با چه تفکری، عقیدهای و ایدئولوژی در حال تقویت است. گروههای حشد الشعبی در انتخابات حضوری فعالی داشتند و مردم را به مشارکت دعوت میکردند. موضوع مهمتر این است که طرفداران حشد الشعبی به چه کسانی رای میدهند، زیرا حشد الشعبی در حال حاضر یک حزب نیست. امروزه طرفداران حشد الشعبی بیش از ۵ حزب هستند که طرفداران به این احزاب رای خواهند داد.
در روزهای گذشته گروهها و طرفداران حشد الشعبی از یک سمت و از سمت دیگر سید مقتدی صدر به صورت خیلی وسیع رسانههای خود را برای مشارکت هر چه بیشتر مردم تسخیر کرده بودند.
با توجه به اینکه این جلسه بلافاصله بعد از انتخابات برگزار شده، نباید به آمارهایی که گفته شده اعتماد کنیم. اگر آمار دوره قبلی انتخابات را ۴۴ درصد و انتخابات حاضر را ۳۰ درصد در نظر بگیریم، تشویقها و دعوتهایی که برای مشارکت مردم صورت گرفته حرکتهای موثری نبودهاند.
بر اساس نظرسنجی صورت گرفته، اعتماد مردم عراق به رجال دینی نامزد شده در انتخابات عراق به شدن کاهش پیدا کرده است. ۲۶ درصد از این نظرسنجی به مهندسان بود. در این نظرسنجی جامعه عراق و نامزدها به ۳ دسته تقسیم شدند. دسته اول کشاورزها؛ بخش بزرگی از جامعه عراق کشاورزها و عشایرین هستند. دسته دوم رزمندهها و دسته سوم تودههای دیگر بودند. رزمندهها توانستند آرایی بالایی را تصاحب کردند.
با توجه به صحبتهای مردم شهر بغداد و کربلا، مشاهده میشد که مشارکت مردم در این انتخابات بسیار پایین بود. لذا باید بسترهای ایجاد شود که شکاف بین توده مردم و سیاسیون برطرف شود. فکر میکنم که باید این شکاف مسئله نخست دولت پیشروی عراق باشد.
باید کمی منتظر باشیم تا کابینه مشخص شود. اما یکسری پیشبینیهایی انجام شده اما صحبت در رابطه با این پیشبینیها نیز کمی زود است. صحبت از این است که آقای مالکی و آقای صدر بتوانند به صورت مساوی در رده اول باشند و یتوانند بیشترین تعداد کرسیها را کسب کنند. در این انتخابات اینکه فردی اول یا دوم یا سوم شود خیلی مهم نیست. درست است فردی که کرسی بیشتری به دست میآورد اهمیت بیشتری کسب کند اما به این معنا نیست که این فرد در رده دوم یا سوم نیز باشد. در نهایت این مهم است که اعتلافهایی که بعد از مشخص شدن نتایج شکل میگیرد چه نسبتی از تعداد کرسیهای پارلمان باشد. اگر نتوانند ائتلاف کنند و به صورت معارض دیده شوند، ممکن است که باعث جنبشی شود.
نکته مهم دیگر این بوده که ما صرفا تاثیرات داخلی بر انتخابات را بررسی میکنیم. شاید تاثیراتی که کشورهای منطقه و فرامنطقه به ویژه آمریکا به شدت تعیین کنندهتر از عوامل داخلی باشند. مردم عراق نیز به این نکته رسیدهاند که بهتر بوده که اشتراکی بین کشورهای منطقه و فرامنطقه برای تعیین نخست وزیر به دست بیاید.
اگر نتیجه انتخابات عراق هرچه سریعتر مشخص شود، شاهد یک دوره پر شتاب و جدی از مذاکرات برای تشکیل کمیسیون بزرگتر خواهیم بود. همانطور که آقای حکیم نیز گفتند مهم نیست که کدام حزب رتبه اول را به دست آورد، ائتلاف و تشکیل کمیسیون بزرگتر مهم است. اگر شاهد تنشها و چالشها باشیم ممکن است که این بار نیز نخست وزیر خارج از چارچوب قانون اساسی تعیین شود. بیش از یکسال است که بحث تغییر قانون اساسی شروع شده اما به هیچ نتیجه روشنی نرسیدهاند. به نظرم تنها راه تغییر برگزاری تظاهرات مردمی تا حدودی خشن است.
در این نشست که به صورت حضوری برگزار شد مهمانانی حضور داشتند و سوالات خود را از کارشناسان میپرسیدند.